Większość z nas uwielbia spędzać czas na świeżym powietrzu, zwłaszcza latem, kiedy pogoda dopisuje a wokół słychać śpiew ptaków, szum drzew i inne odgłosy natury. Jednak odpoczywając w ogrodzie, parku lub na tarasie musimy uważać na różnego rodzaju stworzenia, które mogą nas boleśnie pogryźć lub użądlić.
Kiedy jest ciepło, możemy spotkać szczególnie dużo latających zwierząt, takich jak pszczoły i osy. Te owady są bardzo często mylone, co wynika z ich wizualnego podobieństwa. Jeśli chcielibyście wiedzieć, jak je odróżnić, czy któreś są szczególnie niebezpieczne i co można zrobić, aby lepiej przeżyć spotkanie z tymi małymi stworzeniami, przeczytajcie nasz dzisiejszy artykuł.
Jakie są różnice między pszczołą a osą?
Wygląd
Podobieństwo tych owadów nie oznacza, że nie da się ich odróżnić. Bowiem ich wspólną cechą jest przede wszystkim wielkość. A co je różni? Główną różnicą jest kolor obu owadów, występowanie mocno zarysowanych pasów na ciele os, a także charakterystyczne włoski w przypadku pszczół. Poza tym, pszczoły nie posiadają wcięcia widocznego na ciele os. Pszczoły mają krępe, nieco wydłużone ciała oraz skrzydła z przezroczystej błonki. Ich tułów i odwłok jest barwy ciemnobrązowej lub ciemnopomarańczowej, a całe ciało pokrywają delikatne włoski. Skrzydła pszczoły są szerokie i często rozłożone. Nogi ma dość masywne, gdyż ostatnia para odnóży u pszczoły jest wyposażona w koszyczki do zbierania pyłku. Ciało osy pokrywa gładki i lśniący pancerz, w wyraźne czarno-żółte pasy. Osa posiada też charakterystyczne wcięcie między tułowiem a odwłokiem, które często określa sylwetkę, o jakiej marzy wiele kobiet, tak zwaną „talię osy”. Odnóża osy są cienkie i przyjmują jednolicie żółty kolor. W spoczynku osa składa skrzydła wzdłuż tułowia.
Zachowanie
Pszczoły największą aktywność ujawniają od połowy lipca do końca sierpnia, osy natomiast są najbardziej aktywne od końca lipca do pierwszej dekady września. Pszczoły będą spokojniejsze i łagodniejsze od os. Zaatakują nas wyłącznie w sytuacji zagrożenia, gdyż w chwili użądlenia ich żądło odpada, a owady umierają. Natomiast osy mogą żądlić wielokrotnie, gdy tylko zostaną sprowokowane. Szybko atakują każdego, kto stanie im na drodze. Może to być człowiek, bądź inny owad. Poza tym, pszczoły żywią się wyłącznie roślinnie, a osy mogą także spożywać pokarmy zwierzęce, np. mięso. Również jak wszyscy dobrze wiemy, pszczoły miodne produkują miód, czym osy się nie zajmują.
Żądlenie
U pszczół żądlą wyłącznie robotnice. Jak już wspomnieliśmy, pszczoły atakują głównie w przypadku zagrożenia, kiedy muszą bronić siebie, potomstwa bądź zbiorów. Pszczoła po użądleniu mimowolnie zostawia żądło w ciele człowieka, wraz z całym aparatem żądłowym, co oznacza dla niej śmierć. Inaczej sytuacja wygląda u os, które z natury są bardziej agresywne. Mają zdecydowanie mniej do stracenia, gdyż nie muszą obawiać się utraty żądła i śmierci w sytuacji ataku na ofiarę. Za każdym razem, gdy osa żądli, wpuszcza ofierze tylko część zawartości gruczołu jadowego, nie zostawiając swojego żądła w jej ciele, a po wszystkim może spokojnie wyjąć żądło i polecieć dalej.
Lokalizacja gniazda
Dzikie pszczoły najczęściej budują gniazda nad powierzchnią ziemi, głównie na drzewach. Osy z kolei tworzą gniazda na ziemi lub nawet w ziemi (w różnych norach czy dołach). Pszczoły zawsze żyją w rodzinach , natomiast wśród os często zdarzają się samotnice. W ich gniazdach nie znajdziemy też miodu, gdyż osy go nie wytwarzają.
Co zrobić, kiedy już dojdzie do użądlenia?
W klimacie umiarkowanym użądlenia zdarzają się od wczesnej wiosny do późnej jesieni. W przypadku użądlenia przez pszczołę, należy jak najszybciej usunąć żądło (najlepiej do 30 sekund od użądlenia), poprzez jego podważenie. Nie wolno jednak usuwać żądła poprzez chwytanie go dwoma palcami, gdyż może to spowodować wyciśnięcie do tkanek poszkodowanego pozostającej w woreczku jadowym porcji jadu. W przypadku użądlenia przez osę, zazwyczaj nie dochodzi do pozostawienia żądła w skórze, a jeżeli już do tego doszło, to złamany fragment jej żądła nie posiada woreczka jadowego.
U osób, które nie mają alergii na jad owadów, w miejscu użądlenia może wystąpić zaczerwienienie i niewielki obrzęk (średnica obrzęku jest mniejsza niż 10 cm i utrzymuje się krócej niż 24 godziny). Będzie to reakcja fizjologiczna, czyli normalna dla stanu zdrowia człowieka. W przypadku użądlenia przez osę, często też dochodzi do niealergicznej reakcji ogólnej w postaci gorączki lub powiększenia znajdujących się w sąsiedztwie węzłów chłonnych. Należy wtedy zastosować środki zmniejszające nieprzyjemne objawy, korzystać z zimnych okładów i maści histaminowych, a po pewnym czasie wszystkie objawy naturalnie ustąpią.
To, czy u danej osoby wystąpią objawy alergii, zależy od obecności w organizmie przeciwciał biorących udział w reakcjach uczuleniowych – swoistych IgE. Alergia na jad owadów oznacza nadmierną, z reguły gwałtownie przebiegającą reakcję po użądleniu owada. U osoby uczulonej wystarczy użądlenie jednego owada, aby wywołać ciężkie lub nawet zagrażające życiu objawy choroby. Szczególnie niebezpieczny przebieg reakcji alergicznej nosi miano wstrząsu anafilaktycznego.
W przypadku ostrych objawów po użądleniu, podstawą jest szybkie podanie leków w dawkach adekwatnych do nasilenia objawów. Po usunięciu żądła, na miejsce użądlenia również należy przyłożyć zimny okład, który spowoduje obkurczenie naczyń skóry i uchroni przed przedostaniem się składników jadu dalej, do naczyń krwionośnych i całego organizmu. W przypadku użądlenia w kończynę, można założyć opaskę uciskową powyżej miejsca użądlenia. Chorego należy ułożyć na plecach z nogami uniesionymi do góry. Po wstępnej interwencji w domu, w przypadku pogarszającego się stanu chorego, należy wezwać karetkę, gdzie pacjent otrzyma dodatkowe leki przeciwhistaminowe, sterydy bądź adrenalinę, a także tlen i dożylnie dużą objętość płynów w krótkim czasie.
Podsumowanie
W niniejszym artykule przedstawiono niektóre różnice pomiędzy pszczołami a osami. Bardziej niebezpieczne mogą okazać się osy, z uwagi na ich większą naturalną agresywność oraz budowanie gniazd w bardziej niespodziewanych miejscach (na przykład na ziemi). Jednak kiedy już dojdzie do użądlenia, bez względu na rodzaj owada należy jak najszybciej podjąć kroki mające na celu przywrócenie stanu równowagi organizmu. Należy działać szybko, zwłaszcza w przypadku osób mających alergię na jad tych owadów.
Zalecamy jednak przestrzeganie pewnych zasad profilaktyki, aby uniknąć sytuacji sprzyjających użądleniom. Przede wszystkim:
- unikajmy długiego przebywania pośród kwitnących roślin i dojrzałych owoców,
- nie używajmy silnych perfum, które mogą przyciągać owady,
- ubierajmy ubrania w odcieni bieli, zieleni i beżu (jaskrawe kolory mogą przyciągać owady),
- nie chodźmy boso, zakładajmy też dłuższe spodnie, koszule i kapelusze w miejscach zwiększonej ekspozycji na owady,
- zamykajmy szczelnie kosze na śmieci i kubły na resztki żywności,
- nie prowokujmy owadów,
- w razie ich ataku, zasłaniajmy przede wszystkim głowę.
Mamy nadzieję, że dzięki powyższym wskazówkom czas na łonie natury będzie przebiegał przyjemnie i bezstresowo.
A jeśli chcecie się dowiedzieć, czy przypadkiem nie macie alergii na jad owadów, zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą badań. U nas w prosty sposób wykonacie testy alergologiczne, które potwierdzą lub wykluczą istnienie alergii. Badanie przeprowadza się z próbki krwi. Jest ono bezbolesne i nieinwazyjne. Polega na oznaczeniu przeciwciał IgE dla dwóch alergenów:
- jad pszczoły
- jad osy
Koszt badania wynosi 60 zł.
Panel alergologiczny - „jady owadów” zamówicie na naszej stronie: https://medita.pl/pl/produkt/panel-alergologiczny-jady-owadow/
Pamiętajcie, że lepiej być świadomym posiadanych alergii.
Źródła:
https://centrumnaukiec1.pl/aktualnosci/osa-czy-pszczola
https://www.portalpszczelarski.pl/artykul/674/roznice_miedzy_pszczola_a_osa.html
https://ulgawukaszeniach.pl/blog/czym-sie-rozni-pszczola-od-osy-jak-wygladaja/
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59841,alergia-na-jad-owadow
